Over dit project

50 jaar geleden vond het Tweede Vaticaans Concilie plaats. Een historische gebeurtenis van wereldformaat én een spannend verhaal. Zonder het Concilie is de Kerk van gisteren, vandaag en morgen niet te verstaan.

Herbeleef dag na dag het Concilie zoals het 50 jaar geleden gebeurde. Volg de actualiteit op de voet en neem deel aan het debat op Facebook.

Volgconcilie is een initiatief van het Studiecentrum Kerk en Media vzw met medewerking van

Bronnen 

We danken volgende organisaties voor hun toestemming om materialen uit hun collecties te gebruiken op VolgConcilie:

  • Aartsbisschoppelijk Archief Mechelen 
  • Bisdom Brugge
  • Braambos
  • Centrum voor Conciliestudie Vaticanum II, KU Leuven
  • Commons.wikimedia.org
  • Halewijn
  • KADOC, KU Leuven
  • Katholiek Documentatie Centrum, Radboud Universiteit Nijmegen
  • Katholische Nachrichten-Agentur, Bonn,
  • Luce
  • Omroep RKK
  • RKDocumenten.nl
  • Diverse privécollecties

We hebben getracht alle rechthebbenden op copyright te bereiken. Mochten er toch illustraties zijn opgenomen zonder voorkennis van rechthebbenden, dan worden zij verzocht contact op te nemen met de uitgever: Studiecentrum Kerk en Media vzw, Halewijnlaan 92, 2050 Antwerpen

Medewerkers 

  • Bart Benats: redactie
  • Dirk Bielen: ontwerp
  • Dries Bosschaert: redactie
  • Dirk Claes: redactie
  • Jo Cornille: redactie
  • Peter De Mey: redactie
  • Koen De Wit: ontwikkeling
  • Leo Declerck: redactie
  • Adelbert Denaux: redactie
  • Sim D’Hertefelt: coördinatie, concept & redactie
  • Siegert Dierickx: google analytics
  • Stefaan Franco: redactie
  • Erik Galle: videoarchief, audio
  • Paul Hamans: redactie
  • Kris Jacqmain: audio
  • Gerard Kruis: redactie
  • Mathijs Lamberigts: redactie
  • Michael Moras: ontwerp assistentie
  • Pieter Nolf: stuurgroep
  • Toon Osaer: stuurgroep & redactie
  • Joris Polfliet: redactie
  • Bert Pollet: motion design
  • Patricia Quaghebeur: fotoarchief
  • Karim Schelkens: wetenschappelijke leiding, redactie
  • Marleen Stas: ontwerp, testing
  • Maria ter Steeg: redactie
  • Audrey Van den Bremt: publishing
  • Ton van Eijk: redactie
  • Lieve Van Hoofstadt: stuurgroep
  • Lennie van Orsouw: fotoarchief
  • Ton van Schaik: redactie
  • Loes van Woudenberg: videoarchief
  • Peter Vande Vyvere: redactie
  • Gerrit Vanden Bosch: redactie
  • Vanessa Vanhove: stem
  • Kim Vanpuyenbroeck: audio
  • Andy Vanvoorden: ontwerp
  • Alexis Vermeylen: fotoarchief
  • Luc Vints: fotoarchief
  • Koen Vlaeminck: stuurgroep
  • Barend Weyens: motion design
  • Henk Witte: redactie

Bedankt! We hebben je bericht goed ontvangen.

Een link naar deze pagina is goed verstuurd.

Het e-mailadres is niet juist. Probeer het opnieuw.

Contact

Sorry, deze mogelijkheid is niet langer beschikbaar.

Sorry, deze mogelijkheid is niet langer beschikbaar.

Concilievaders verdeeld over bronnen van openbaring

15 NOV 1962

Onmiddellijk na het principeakkoord over de liturgie, debatteren de Concilievaders over de bronnen van de openbaring. Er is meteen grote onenigheid. Felle toespraken voor en tegen het schema volgen elkaar op.

Marcel Buyse schrijft in zijn Conciliedagboek: Eerste sessie die werkelijk het bijwonen waard was.

Hoe kunnen we iets weten over God?

Wat is de rol van de Bijbel en de 2000-jarige christelijke traditie? Hoe verhouden die zich tot elkaar en hoe moeten katholieken daarmee omgaan?

Dat zijn de centrale vragen waarop dit schema een antwoord wil formuleren. Op het eerste gezicht een theoretische kwestie, maar ze raakt de kern van vele controverses in en rond de Katholieke Kerk.

Twee bronnen-theorie onder vuur

Het schema dat ter discussie op de agenda staat, vat openbaring op als een lijst van stellingen of geloofswaarheden die van God komen en die in geloof te aanvaarden zijn. Er zijn volgens de tekst twee afzonderlijke bronnen van geloofswaarheden: Schrift en Traditie. Tot zover een bevestiging van het Concilie van Trente.

Maar de tekst gaat verder dan het Concilie van Trente door letterlijk te stellen dat de Traditie ruimer is dan de Schrift en een zelfstandige bron van openbaring is. Dat is een heikel punt voor een concilie dat oecumenisch wil zijn. Want voor de protestanten is dit onaanvaardbaar. Zij aanvaarden alleen de Schrift als bron van kennis over God, en dus zeker geen katholieke visie op traditie die boven of los van de Schrift staat.

Kroniek van een aangekondigde clash

Dat het tot een clash in de Sint-Pietersbasiliek zou komen wisten de protagonisten op voorhand. Want in de coulissen werd er al langer hevig gedebatteerd.

Op 13 november, de avond voor het plenaire debat, houdt de Doctrinele Commissie een nogal chaotische spoedvergadering. Kardinaal Ottaviani wil de leden van de Commissie dwingen de tekst te verdedigen, maar verschillende kardinalen weigeren en verdedigen de vrijheid van spreken op het concilie.

Theologen als Schillebeeckx hebben intussen vervangende teksten geschreven en verspreid onder de bisschoppen. Ook opvallend is een initiatief van Duitse zijde. Karl Rahner en Joseph Ratzinger stellen een tekst op die het officiële schema afwijst. Ze presenteren een alternatieve benadering van de openbaring. Geen opsomming van waarheden of stellingen meer, maar een communicatieproces (dialoog) waarin God zich in en door de geschiedenis kenbaar maakt aan mensen. Schrift en Traditie los van elkaar voorstellen is niet juist, zo argumenteren zij, en dit belemmert bovendien de oecumene.

Handgeschreven kritiek van Ratzinger op het schema over de bronnen van de openbaring, 1962
Handgeschreven kritiek van Ratzinger op het schema over de bronnen van de openbaring, 1962

Minderheid is voor, meerderheid is tegen

Bij het openen van het debat in de aula mogen eerst de kardinalen spreken. De clash barst meteen los. Kardinalen als Siri, Ruffini en Ottaviani verdedigen de tekst. Anderen, zoals Bea, Frings, en de Canadese kardinaal Léger wijzen dit soort theologie streng af. Ook Belgische bisschoppen zijn kritisch, zoals Mgr. Charue, bekend exegeet, en Mgr. De Smedt, in naam van het Secretariaat voor de Eenheid.

Zes dagen lang zal de kwestie de gemoederen verhitten en de Concilievaders verdelen in een minderheid die voor het schema is en een meerderheid die een alternatieve tekst vraagt. Een eindeloze reeks toespraken herhaalt uitentreure de argumenten pro en contra. De vergadering is zodanig verdeeld in twee kampen, dat men spreekt van een impasse voor het Concilie. Na een verwarrende stemming op 20 november is een ingrijpen van Johannes XXIII nodig om de toestand ontzenuwen.

Sterk verzet tegen eerste schema theologie en een betekenisvolle waarschuwing aan de journalisten
Sterk verzet tegen eerste schema theologie en een betekenisvolle waarschuwing aan de journalisten